استبداد شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟
مایکل جی سندل /
صبا نوروزی
مایکل سندل استاد فلسفه در دانشگاههاروارد است. کتاب هایی با عنوان آنچه با پول نمی توان خرید: مرزهای اخلاقی بازار(2012)؛ عدالت: کار درست کدام است(2009) و نارضایتی دمکراسی: نسخه ای جدید برای روزگار ناگوار ما(2022) از جمله دیگر آثار سندل می باشد. کتاب در صدد است تا با بررسی موضوعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در جامعه آمریکایی و برخی از کشورها توضیح دهد که چگونه طی چهار دهه اخیر، پیوندهای اجتماعی و اصل احترام به یکدیگر گسسته شده و لذا تلاش می کند تا راه رسیدن به سیاست خیر عمومی را نشان دهد. در این راستا با تمرکز بر اصل شایسته سالاری، موضوع ورود فرزندان آمریکایی در دانشگاه های معتبر آن کشور از طریق فعالیت شبکه تقلب در مقدمه کتاب مطرح شده است؛ به طوری که تقلب در پذیرش های دانشگاهی، نمونه برجسته از بی عدالتی است که تحصیلات عالی را از اصل شایسته سالاری دور می کند. البته بحث شایستگی به غیر از مقوله پذیرش دانشگاهی، در دیگر موارد از جمله سیاست مطرح است و اینکه چه کسی استحقاق شایستگی چه چیزی را دارد، موضوعی است در این زمینه مطرح می باشد. همچنین، کتاب به تبیین اهمیت مسایل مرتبط با شایسته سالاری از جمله شایستگی فن سالارانه، اصول اخلاقی شایسته سالاری می پردازد و ضمناً به این مسئله توجه دارد که آموزه های شایستگی چگونه ممکن است موجب طغیانی از نفرت شود که باعث تحول در سیاست جوامع دمکرات در جهان گردد. البته اصل شایستگی به رغم الهام بخش بودنش، می تواند سویه ای استبدادی نیز به خود بگیرد و در این جا است که سوالاتی مطرح می شود مبنی بر اینکه آیا برندگان عرصه جهانی سازی بر این باور هستند که سخت کوشیده اند و مستحق جایگاهشان هستند یا اینکه دچار تکبری شایسته سالارانه هستند؟