قدرت نرم و شبکه‌های اجتماعی

شبکه­ های اجتماعی طی عمر محدود خود مرزهای ملی را در نوردیده، جمعیت خود را گردهم آورده، پول های جهانی خود را ایجاد کرده، قوانین خاص خود را طراحی و اجرا کرده و به دنبال جهان آینده خود هستند. دنیای مجازی بیش از اینکه بر پایه قدرت سخت و نظامی‌باشد، بر بنیان فناوری و قدرت نرم استوار شده­ است. در حال حاضر دنیای مجازی و شبکه­ های اجتماعی واقعیتی انکارناپذیر و بسیار موثر هستند و واکنش دولت­ ها به این پدیده نوظهور یکسان نمی ­باشد. برخی از دولت ­ها آن را نادیده گرفته یا به دنبال مقابله با آن هستند، برخی دیگر در پی کنترل و محدودسازی آن و گروهی دیگر تلاش می ­کنند از فرصت  های آن برای تقویت بنیان­ های قدرت ملی در جهان بهره ببرند.

           کتاب حاضر در پی آن است که میان قدرت نرم و شبکه­ های اجتماعی رابطه­ ای مفهومی، هدفمند و ارگانیک برقرار کند. قدرت نرم با انعطاف­ پذیری خود، این توان­مندی را دارد تا در حوزه­ های ملموس و ناملموس، حقیقی و مجازی و در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... منابع خود را شناسایی کند. این کتاب طی 4 فصل و 27 گفتار به بررسی موضوع قدرت نرم و شبکه ­های اجتماعی می ­پردازد.

           فصل اول به تشریح مفهوم قدرت نرم در ادبیات قدرت و نیز در روابط بین ­الملل می­ پردازد.

           فصل دوم تاریخچه فضای مفهومی در فضای حقیقی و مجازی را بررسی می ­کند. مواردی که در اینجا بررسی می ­شود عبارت ­اند از: زمینه تاریخی شبکه ­های اجتماعی؛ مفهوم گروه و شبکه اجتماعی؛ انواع گروه­ های اجتماعی؛ بنیان ­های نظری شبکه­ های اجتماعی؛ انتساب شبکه ­های اجتماعی در چارچوب نظری سرمایه اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ نظم اجتماعی؛ کنش متقابل؛ ساخت ­مندی اجتماعی؛ هویت، جامعه اطلاعاتی و جامعه شبکه ­ای.

           در فصل سوم برخی محورهای تولیدکننده قدرت نرم در فضای شبکه ­ها تبیین شده­ اند، مانند نفوذ حاکمیت ملی، ارتقای هویت ملی، سبک زندگی، بسیج اجتماعی، مبادله اجتماعی، سرمایه اجتماعی و انسجام اجتماعی و چنانچه نظامی سیاسی از این فضا به خوبی بهره گیرد، می­ تواند قدرت نرم خود را در ابعاد یاد شده تقویت کند.

           فصل چهارم درباره حوزه­ های راهبردی ­ای که موجب بروز جنگ نرم و کاهش قدرت نرم می ­شوند، بحث کرده ­است. این حوزه ­ها عبارت ­اند از: نافرمانی مدنی، اعتراضات اجتماعی، شکاف ­های سیاسی، نارضایتی اجتماعی، شکاف ­های قومی- مذهبی، عملیات روانی، فرقه­ های نوظهور، تضعیف ارزش­ ها و باورهای دینی، رشد جاسوسی و بروز فعالیت ­های تروریستی. لذا به دلیل ویژگی ­های ماهوی شبکه­ های اجتماعی مجازی، امکان رشد عوامل فرسایشی به شدت وجود دارد که در صورت عدم توجه به آن‌ها، مخاطراتی برای نظام سیاسی و حوزه قدرت نرم به وجود می ­آید.