محور مقاومت، جمهوری اسلامی ایران و نظم منطقهای
مهدی شاپوری
مولف تلاش می کند در این اثر پژوهشی شیوه ای را برای حفظ و تقویت ثبات و امنیت منطقه و راهبرد موثری را برای تقویت محور مقاومت و بازیگران آن ارائه کند. از آنجاکه جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب آسیا قرار دارد و یکی از مهم ترین بازیگران این منطقه به شمار می آید، لذا طی دهه های گذشته ایران تلاش کرده است تا طیفی از بازیگران دولتی و غیردولتی را حول محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی و مداخله آمریکا در منطقه سامان دهد که از آن به عنوان محور مقاومت یاد می شود. لذا با توجه به اهمیت محور مقاومت، کتاب ضمن پرداختن به گذشته، حال و آینده محور مقاومت، در صدد پاسخ به پرسشی اساسی است مبنی بر اینکه چرا محور مقاومت به رغم ظرفیت ها و توانمندی هایی که در دو دهه اخیر کسب کرده است و ظرفیت هایی که داشته، اما نتوانسته است در نظم سازی منطقه مشارکت کند و به همراه دیگر محورهای قدرت در منطقه، به شیوه ای برای مدیریت و حل و فصل مناقشه ها و منازعه های منطقه ای دست پیدا کند؟
فرضیه ای که نگارنده در پاسخ به این سوال مطرح می کند عبارت است از اینکه، نخست، محور مقاومت تصوری بسیار آرمان گرایانه از نظم منطقه ای دارد؛ دوم، به جای توجه به نظم سازی رقیب، بیشتر توان خود را صرف جلوگیری از نظم سازی در منطقه کرده است و سوم، این محور در تعریف دشمنان و رقبای خود بسیار موسع عمل کرده است، درحالی که نگاهی تنگ نظرانه در تعریف متحدان و دوستان خویش داشته است. لذا محور برای مشارکت در نظم سازی منطقه ای به انعطاف پذیری بیشتر و رویکردی عمل گرایانه تر در تعریف دوستان و دشمنان خود و بازتعریف منافع، اهداف و اولویت های خویش بر اساس منابع، واقعیت ها و امکانات موجود نیاز دارد.
کتاب در 6 فصل موضوع را بررسی می کند.
در فصل اول، مبانی نظری مقاومت در نظریه های روابط بین الملل و در گفتمان های مقاومت در غرب آسیا و همچنین در گفتمان انقلاب اسلامیبررسی می شود.
در فصل دوم، بازیگران محور مقاومت، ریشه ها و روند تکامل محور مقاومت و کارآمدی آن مورد توجه قرار دارد.
در فصل سوم، به موضوع نقش جمهوری اسلامی ایران در شکل گیری و تکامل محور مقاومت و جایگاه و اهمیت محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخته می شود.
در فصل چهارم، جایگاه محور مقاومت در نظم منطقه ای و شیوه بازیگری محور مقاومت بررسی میشود. همچنین در این فصل، موانع مشارکت و رهبری محور مقاومت در نظم سازی منطقه ای مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل پنجم، توانمندی ها و ضعف های نظامی، قابلیت ها و آسیب پذیری های سیاسی و مشکلات و چالش های اقتصادی محور مقاومت بررسی می شود.
در فصل ششم، آینده محور مقاومت با توجه به توانمندی ها و چالش های پیش روی آن در قالب سناریوهای مختلف بررسی و پیشنهاداتی در این زمینه ارائه شده است.