مرکز فرماندهی خلیج فارس: تاریخ جنگ جهانی دوم در ایران و عراق

اشلی جکسون / محمد آقاجری

اشلی جکسون، نویسنده کتاب، مورخ و متخصص تاریخ امپراتوری انگلیس و پیشینه نظامی آن است. وی کتاب­ های گوناگونی در این باره نوشته است که می­ توان به آثاری همچون: جنگ و امپراتوری در موریس و اقیانوس هند(2001 میلادی)؛ امپراتوری انگلیس و جنگ دوم جهانی(2006 میلادی) و بناهای امپراتوری(2013 میلادی) اشاره کرد. جکسون، نگارش کتاب را هنگامی آغاز کرده­ است که وی در نشست­ های آموزشی در دانشکده مانسفیلد آکسفورد برای پژوهش در مورد جنبه­ های غیرمعمول پیشینه جنگی امپراتوری انگلیس شرکت می­ کرده است و چون مجذوب مطالبی درباره ایران و عراق شده بود، لذا بر آن شد تا کتابی در این زمینه تهیه کند.

بدین ترتیب، این کتاب اثری است که توسط یک مورخ انگلیسی نوشته شده است و توجه آن معطوف به اقدامات جنگی انگلیس است و منابع مورد استفاده در کتاب نیز از منابع انگلیسی بوده و طبق گفته مولف، ده­ ها هزار صفحه سند در این خصوص بررسی شده است. کتاب درباره سال­ های 1939 تا 1943میلادی (1319 تا 1323 هجری شمسی) است و به اعتقاد نویسنده، این برهه از تاریخ از نظر تصمیم ­های اساسی که بر منطقه ایران و عراق تاثیر گذاشته است از هر زمان دیگری حائز اهمیت ­تر است.

علت نامگذاری کتاب از نظر نویسنده این بوده است که این عنوان گستره ­ای را دربر می ­گیرد که کتاب آن را شامل می ­شود و لذا این عبارت ارجاع مستقیم به مرکز فرماندهی خلیج فارس ارتش آمریکا نمی ­باشد. کتاب از جمله جامع ­ترین کتاب­ هایی است که درباره اقدام متفقین در خاورمیانه و به ویژه ایران، طی جنگ جهانی دوم نوشته شده است. نویسنده اهمیت کشورهای ایران و عراق را در عملیات جنگی نیروهای متفقین بیش از آن چیزی می­ داند که تا کنون گفته شده است، زیرا اهمیت موضوع زمانی روشن می ­شود که بدانیم اولین بار در ایران و عراق بود که آمریکا، انگلستان و شوروی در جنگ جهانی دوم دوشادوش هم به نبرد پرداختند و نویسنده به تمامی ابعاد و جزئیات فضای آن دوران اشاره داشته است.