نظریه، فرانظریه و مفاهیم در روابط بین الملل
الهام رسولی ثانی آبادی
کتاب " نظریه ، فرانظریه و مفاهیم در روابط بین الملل " دارای یک پیش گفتار و مقدمه و چهار فصل به علاوه نتیجه گیری می باشد . عناوین فصول بدین شرح است:
فصل اول : تعریف نظریه روابط بین الملل و برداشت های فلسفی از آن
فصل دوم : فرانظریه و نظریه های روابط بین الملل
فصل سوم : تکثر بینانظری و درون نظری در نظریه های روابط بین الملل
فصل چهارم : مفاهیم در نظریه های روابط بین الملل
از نظر نویسنده، روابط بین الملل دارای سه ویژگی زیر است:
الف) نقطه ثقل متمرکز و متمایز
ب) مجموعه ای از نهادها
ج) سنت تفکر خاص
همچنین در کتاب در توضیح مفاهیم روابط بین الملل و سیاست بین الملل آمده است: یکی از مفاهیم نزدیک به مفهوم " روابط بین الملل " ، " سیاست بین الملل " است . از زمان شکل گیری رشته روابط بین الملل، این واژه همیشه در کنار واژه و اصطلاح سیاست بین الملل می آید، این در حالی است که این دو مفهوم در عین قرابت معنایی، کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و نمی توان آنها را به جای یکدیگر به کار برد. به طورکلی، اگر سیاست را به معنای تلاش گروه ها یا افراد مختلف در تاثیرگذاری بر سایرین به منظور دستیابی به حداکثر منافع بدانیم - که در این فرایند این گروه ها و افراد به ناچار باید به دلیل عدم توافق با یکدیگر و کمبود منابع به بازی قدرت نیز دچار شوند، سیاست بین الملل را می توان تلاش دولت های مختلف برای کسب منافع ملی به عنوان اهداف سیاست خارجی در عرصه بین المللی دانست که در این فرایند به دلیل کمبود منابع و امکانات دولت ها به عنوان بازیگران اصلی ناگزیر به روی آوردن به قدرت به عنوان ابزار تامین کننده اهداف خود در شرایط تعارض هستند.
در مورد مفهوم اتحاد و ائتلاف از منظر نظریه های مختلف روابط بین الملل، در کتاب چنین آمده است: به طور کلی نظریه های اتحاد از هر منظری که به آنها نگریسته شود به این مسئله می پردازند که در عصر کنونی، دولت ها در دستیابی بهتر به اهداف خود ناگزیر به اتحاد و ائتلاف با یکدیگر هستند؛ به ویژه دولت هایی که دغدغه های امنیتی –سیاسی و اقتصادی مشترکی با یکدیگر داشته باشند. اتحادها در سرتاسر تاریخ، پدیده محوری در سیاست بین الملل بوده اند. در همین زمینه، جورج لیسکا بر این باور است که صحبت درباره مسائل روابط بین الملل بدون اشاره به اتحادها ناقص است. از نظر مورگنتا، اتحادها شکل ویژه ای از همکاری های بین المللی است که با موافقت نامه ای مکتوب و رسمی میان دو یا چند دولت برای مدت معینی به قصد پیشبرد منافعشان به ویژه در حوزه امنیت ملی، ایجاد شده است. نظریههای جریان اصلی روابط بین الملل به خصوص واقع گرایان و نو واقع گرایان بر این باور هستند که مقابله با تهدیدات مشترک یا ادراک از تهدیدات مشترک (واقع گرایی نئوکلاسیک با قرائت والت) منجر به ائتلاف ها و اتحادها میان دولت ها یا کنشگران اصلی نظام بین الملل می شود.