همایش " کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه به روایت اسناد تاریخی" مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی

یکشنبه 25 تیر ماه 1402

همایش " کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه به روایت اسناد تاریخی " با حضور جمعی از مدیران ارشد وزارت امورخارجه، کارشناسان و رؤسای مراکز فرهنگی و پژوهشگران حوزه‌های مختلف علمی و پژهشی در روز یکشنبه، 25 تیرماه 1402 در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه برگزار گردید.

در این همایش، ابتدا نمایشگاه مربوط به اسناد تاریخی تحول کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه به همراه بخشی از کتب قدیمی آن کتابخانه با حضور جناب آقای دکتر محمد حسن شیخ­ الاسلامی، رئیس محترم مرکز مطالعات سیاسی و بین ­المللی وزارت امور خارجه، حجت ‌‌‌الاسلام والمسلمین جناب آقای محمود مرعشی نجفی، رئیس محترم کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی و جناب آقای دکتر عباس ملکی، استاد محترم دانشگاه صنعتی شریف و رئیس اسبق مرکز مطالعات سیاسی و بین‌‌‌‌‌‌ المللی وزارت امورخارجه افتتاح گردید. سپس همایش در دو بخش افتتاحیه و نشست تخصصی برگزار گردید.

 در بخش افتتاحیه، ابتدا جناب آقای آقائی، معاون اجرایی و اسناد مرکز مطالعات سیاسی و بین ­المللی ضمن خیر مقدم به حضار و شرکت کنندگان، برنامه همایش را تشریح نمودند. سپس نماهنگ و کلیپی از تحولات تاریخی کتابخانه تخصصی به نمایش درآمد. در ادامه، جناب آقای دکتر محمدحسن شیخ الاسلامی، به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان ضمن خیرمقدم به میهمانان و حضار، با بیان این که کتابخانه‌ها به مثابه کانون­ های حفظ، نگهداری و مدیریت دانش هستند، اظهار داشتند که کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد وزارت امور خارجه، یکی از دیرپاترین کانون­ ها در نوع خود می‌باشند و کتابخانه وزارت امور خارجه، بیش از یک قرن پیش تاسیس شد تا شرایط لازم برای مطالعه و پژوهش برای دانش­ پژوهان فراهم گردد. البته با وجود سابقه چند دهه ­ای این کتابخانه در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فعالیت تخصصی این کتابخانه در راستای ارائه خدمات پژوهش­ محور، در دوره پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تاسیس دفتر مطالعات سیاسی و بین­ المللی شتابی مضاعف یافت و این مجموعه به مرکزی مهم در ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی تبدیل شد. سپس حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای محمود مرعشی نجفی، به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص کتابخانه آیت الله مرعشی، خاطرنشان ساخت، در کشور ما آن طور که لازم است به کتاب توجه نشده است. کتابخانه ­ها فضاهای فکری هستند. همه بزرگان ما اهل کتاب و حدیث بوده ­اند و لذا تاسیس کتابخانه بسیار مهم می­ باشد. در ادامه این بخش، سرکار خانم مژده محمدی، کتابدارکتابخانه تخصصی وزارت امورخارجه ضمن ارائه گزارشی از تحولات کتابخانه بر پایه اسناد تاریخی از دوره قاجار تا زمان حال، بیان داشتند: اگر چه در بسیاری از منابع مستند، تاریخ تأسیس کتابخانه سال 1310 شمسی ذکر شده است، اما بر پایه اسنادی که در این همایش نمایش داده شد، پیشینه کتابخانه بسیار قدیمی‌تر از آن تاریخ می­ باشد و به زمان تأسیس مدرسه علوم سیاسی در دوره قاجار باز می‌گردد.

در بخش نشست تخصصی که با حضور جناب آقای دکتر شیخ ­الاسلامی‌به عنوان مدیر نشست برگزار گردید. پنج نفر از اساتید محترم به ارایه مطالب خود پرداختند. ابتدا سرکار خانم دکتر الهام ملک زاده، استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در خصوص تحولات کتابخانه تخصصی، خصوصاً اولین نظام‌نامه این کتابخانه در دوره پهلوی، بر پایه اسناد آرشیو ملی، اطلاعاتی را ارائه نمودند. سپس جناب آقای دکتر عباس ملکی، به ‌بیان تاریخچه تأسیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه در سال 1362 و تاسیس کتابخانه تخصصی پرداختند. ایشان اظهار داشتند: در آن زمان مثلثی متشکل از انتشارات، کتابخانه و چاپخانه در دفتر مطالعات سیاسی و بین ­المللی در راستای تولید و ارائه آثار علمی مرتبط با حوزه سیاست خارجی به عموم مردم شکل یافت. به طوری که تفکر سیاسی کشور در دهه‌های 60، 70 و 80  شمسی مرهون تلاش­ های انجام شده در دفتر مطالعات سیاسی و بین ­المللی است. در ادامه، جناب آقای دکتر عمادالدین شیخ الحکمایی، پژوهشگر و استاد محترم اسناد تاریخی موسسه باستان­ شناسی دانشگاه تهران، به اهمیت به‌روزرسانی منابع در بخش اسناد و کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه پرداختند. ایشان اظهار داشتند: کتابخانه به عنوان حافظه یک سیستم عمل می­ کند و طبیعی است که بدون حافظه نمی­ توان اقدامی‌کرد و دسترسی به اطلاعات دسته­ بندی شده در هر سازمانی ضروری می‌باشد. سپس سرکار خانم دکتر افکاری، رئیس محترم کتابخانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، با ارائه سخنرانی خود با عنوان کتابخانه تخصصی وزارت امورخارجه، گنجینه ­ای یکصد ساله از سیاست و تاریخ،  سابقه تاریخی فعالیت کتابخانه تخصصی را به عنوان کانونی مهم برای پژوهش در وزارت امور خارجه، بسیار مهم ارزیابی نمودند. در پایان، جناب آقای دکتر محسن حاجی زین‌العابدینی، رئیس محترم اداره کتابخانه­ های دانشگاه شهید بهشتی به عنوان آخرین سخنران این نشست،  سخنان خویش را با موضوع: نقش کتابخانه­ های تخصصی در مدیریت دانش بر پایه فناوری­ های نوین، ارائه نمودند. ایشان ضمن مهم دانستن مدیریت دانش چه در سطح فردی و چه در سطح سازمانی، بر ضرورت استحصال دانش در یک سازمان تاکید نموده و وظیفه کتابخانه ­ها را نیز در همین راستا دانستند.

تصاویر مربوطه