The Rise and Fall of The Neoliberal Order: America and The World in The Free Market Era

گری گرستل، نویسنده کتاب، استاد تاریخ دانشگاه کمبریج می ­باشد. نویسنده اشاره می ­دارد که ایده تالیف این کتاب ابتدا در سال 2015 میلادی در دانشگاه کالیفرنیا و در زمان برگزاری بیست و پنجمین همایش سالانه ظهور و سقوط نظم سیاست جدید[1](1980-1930)، مطرح شد و سپس این طرح در جریان برگزاری کارگاه ­های آموزشی با موضوع کار و نابرابری در کمبریج-آکسفورد – هاردوارد در سال­ های 2017-2016 میلادی تکمیل ­تر شد و توسط گروه مطالعاتی نئولیبرالیسم دانشگاه کمبریج در سال­های 2019-2018 عمق بیشتری یافت.

          کتاب روایتی از چگونگی تسلط ئولیبرالیسم بر سیاست آمریکا نزدیک به نیم قرن، قبل از مواجهه با نیروهای ترامپیسم در جبهه راست و ترقی ­خواهان در جبهه چپ می­ باشد. تغییر تاریخی به سمت نئولیبرالیسم ردپای دولت در جامعه را کاهش داد و قدرت اقتصادی را دوباره به نیروهای بازار خصوصی واگذار کرد؛ موضوعی که در اواخر دهه 1970میلادی در آمریکا و انگلیس آغاز گردید و به طور اساسی جهان را تغییر داد. 

امروزه نئولیبرال اغلب برای محکوم کردن طیف وسیعی از سیاست­ ها از جمله ارج نهادن به اصول بازار آزاد تا پیشبرد برنامه ­های خصوصی­ سازی در کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان استفاده می ­شود و مطمئناً نئولیبرالیسم به تعدادی از روندهای نگران­ کننده از جمله رشد گسترده نابرابری درآمد کمک کرده­ است. در این کتاب گرستل نشان می ­دهد که نظم نئولیبرال که در دهه 1970 در آمریکا پدیدار شد، ایده ­های مقررات ­زدایی را با آزادی ­های شخصی و مرزهای بازار را با جهان­ گرایی و نیز جهانی شدن را با وعده افزایش رفاه برای همه در آمیخت. در اینجا نویسنده داستان سقوط نظم نئولیبرالی را ترسیم می­ کند که از بازسازی ناموفق عراق و بحران اقتصادی دوران بوش سرچشمه می­ گیرد و با ظهور ترامپ و جریان چپ آمریکایی به رهبری سندرز در دهه 2010 میلادی به اوج خود می ­رسد.

نگارنده اشاره می ­دارد، در دهه دوم قرن بیست و یکم، صفحات شکل ­دهنده ساختار سیاست و زندگی در آمریکا شروع به تغییر کرد. حتی قبل از شیوع بیماری همه ­گیر کوید 19، تحولاتی که ده سال قبل غیرقابل تصور به نظر می­ رسیدند، بر سیاست و آگاهی عمومی آمریکا مسلط شدند. این موارد عبارت ­اند از: انتخاب ترامپ و ریاست جمهوری­ ای که مشابه آن وجود نداشت؛ ظهور برنی سندرز و احیای چپ سوسیالیست؛ زیر سوال بردن ناگهانی مرزهای باز و تجارت آزاد؛ موج پوپولیسم و قوم ­گرایی و سرزنش نخبگان جهانی شدن که روزگاری ستوده می‌شدند؛ کاهش جایگاه اوباما و وعده تغییر که در دوران ریاست جمهوری او برای بسیاری تجسم یافته بود.

به طور کلی، این عقیده رو به افزایش است که سیستم سیاسی آمریکا دیگر کارایی ندارد و دموکراسی آمریکا در بحران است؛ بحرانی که حمله 6 ژانویه 2021 به ساختمان کنگره، صحنه تکان­ دهنده ­ای را به نمایش گذاشت. نویسنده در صدد است تا در این فضای پیچیده تحولات سیاسی، روند افول یا حداقل شکست نظم سیاسی ­ای را ترسیم کند که در دهه ­های 1970 و 1980 شکل گرفت و در دهه 1990 و دهه اول قرن بیست و یکم به اوج رسید. نویسنده این شکل سیاسی را نظم نئولیبرال می­ نامد که رونالد ریگان، معمار ایدئولوژیک و بیل کلینتون، تسهیل کننده کلیدی آن بوده ­اند. بدین ترتیب، کتاب بیان ­کننده تاریخ ظهور و سقوط نظم سیاسی در آمریکا است که طی دو بخش با عنوان، نظم سیاست جدید 1980-1930 و نظم نئولیبرال 2020-1970 به بررسی موضوع می­ پردازد.

[1]. The Rise and Fall of the New Deal Order