سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و هنجارهای بین المللی

سید جلال دهقانی فیروزآبادی، فاطمه سلیمانی پورلک

جمهوری اسلامی ایران در طرح و اجرای سیاست خارجی خود ضمن اینکه متاثر از ملاحظات و انگیزش­ های ارزشی و هنجاری خاص خود است، همچنین طی چهار دهه گذشته نشان داده که سیاست خارجی اثرگذار در محیط خارجی داشته است و در این راستا، هنجارهایی که به اندازه کافی قوی باشند بر سیاست خارجی کشور تاثیر می­ گذارند و یا به طور متقابل هنجارهای خلق شده در رفتار و کنش سایر کنشگران بازتاب می­ یابد. بر اساس این رهیافت هنجارمحور، اثرگذاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ابعاد بین­ المللی در قالب هنجارگریزی و هنجارپذیری تعین یافته است. هنجارگریزی به رفتار اعتراضی و انتقادی جمهوری اسلامی ایران در برابر هنجارهای ناعادلانه و سلطه­ گرانه نظام بین­ الملل قدرت محور و نفی آن­ها دلالت دارد. هنجارپذیری به واکنش تاییدی و اثباتی جمهوری اسلامی ایران در مقابل هنجارهای بین­ المللی اذعان دارد.

           با توجه به بیان کلی از مسئله پژوهش، این کتاب در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول به چارجوب مفهومی و نظری اختصاص دارد. فصل دوم تحت عنوان قوام­ بخشی متقابل میان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و هنجارهای بین­ المللی، به سیاست خارجی و مبانی و منافع هنجاری آن می­ پردازد. در فصل سوم به تاثیرگذاری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر هنجارهای صلح­ سازی و امنیت­ سازی بین­ المللی پرداخته می­ شود. فصل چهارم به هنجارسازی ایران در زمینه هویت خواهی و مقاومت­ گرایی انقلابی-اسلامی در سطح بین­ المللی می­ پردازد. فصل پنجم شامل هنجارسازی استقلال­ خواهی و عدم تعهدگرایی جهانی است. در فصل ششم موضوع هنجاری­ سازی ایران در زمینه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه مطمح نظر است.