سیاستگذای راهبردی قدرت های بزرگ و بازیگران منطقه ای
عباس مصلی نژاد
بخشی از حوزه سیاستگذاری راهبردی تمامی‌کشورها مربوط به صلح، جنگ، بحران و امنیت است. به طوری که می توان گفت، محورهای اصلی و بنیادین سیاستگذاری راهبردی کشورها بر اساس مفاهیم امنیت، قدرت و بقا تبیین می شود. بنابراین هر موضوعی که ارتباط مستقیم با قدرت و امنیت کشورها پیدا می کند، معطوف به سازوکارهایی است که از طریق بهینه سازی مدل سیاستگذاری راهبردی حاصل می شود. بر این اساس، سیاستگذاری راهبردی قدرت های بزرگ مبتنی بر سازوکارهای مربوط به کنترل و مدیریت منازعه بوده است. چنین فرایندی بر اساس نشانه هایی از قدرت، جنگ، تهدیدات و ساختار کلان شکل می گیرد. در این میان، ساخت های بروکراتیک در هر کشوری را باید زمینه ساز تصمیم گیری و برنامه ریزی بر اساس عقلانیت راهبردی دانست؛ به طوری که در کشورهای توسعه یافته، امنیت تابعی از سازوکارهای بروکراتیک، نهادی و سازمانی بوده و هرگونه تصمیم گیری در فضای عقلانیت راهبردی انجام می گیرد.
همچنین سیاستگذاری راهبردی در هر کشوری تابعی از فرهنگ سیاسی، شکل بندی ژئوپلیتیکی، ساختار قدرت نظام سیاسی و الگوی کنش ساختاری قدرت های بزرگ در نظم منطقه ای و امنیت جهانی است؛ به طوری که هر گونه سیاستگذاری راهبردی رابطه متقابل و در هم تنیده ای با معادله قدرت و الگوی کنش سایر بازیگران دارد. مفروض اصلی کتاب آن است که سیاستگذاری راهبردی کشوها بر اساس معادله قدرت، تهدیدات، جنگ و امنیت شکل می گیرد. اهداف شناختی تمامی‌کشورها و بازیگران در حوزه سیاستگذاری راهبردی انعکاس پیدا می کند و لذا در سیاست بین الملل هرگونه سیاستگذاری راهبردی ماهیت ادراکی و ذهنی دارد. بنابراین برای تبیین سیاستگذاری راهبردی هر کشوری لازم است تا قالب های ذهنی، ادراکی، هنجاری و رفتاری آنان تبیین گردد و در این مجموعه تلاش شده است تا الگوی کنش تمامی‌بازیگران موثر در نظم و امنیت منطقه ای به ویژه اصلی ترین کشورهای منطقه حوزه همجوار ایران تبیین و بررسی شود. بررسی های انجام شده در این کتاب نشان می دهد که بسیاری از کشورهای منطقه ای و قدرت های بزرگ برای تحقق اهداف امنیتی و سیاستگذاری راهبردی خود عموماً درگیر سازوکارهایی همانند ائتلاف سازی، موازنه قدرت، موازنه تهدید، همکاری های محدود، کنش تاکتیکی و ستیزش های تکرارشونده بوده اند و به همین دلیل است که شناخت نشانه های سیاستگذاری راهبردی در هر یک از این کشورها می تواند زمینه بهینه سازی معادله قدرت در فضای تصمیم گیری و سیاستگذاری امنیتی ایران را فراهم سازد. کتاب طی دوازده فصل به تبیین سیاستگذاری راهبردی رژیم صهیونیستی، اتحادیه اروپا، کشورهای خاورمیانه عربی و دیگر کشورها همچون پاکستان، ترکیه، آلمان، فرانسه، انگلیس، چین، روسیه و آمریکا می پردازد.