خاستگاه‌های سرمایه‌داری غیر لیبرال (مقایسه آلمان و ژاپن)

ولفانگ استریک و کوزو یامامورا / زهرا عبدالمحمدی

کتاب در قالب مجموعه مقالات تنظیم شده است که با ترکیب بینش ­هایی از تاریخ، اقتصاد، جامعه­ شناسی و علوم سیاسی و با بهره­ گیری از دستگاه نظری نهادگرایی به تحلیل چگونگی شکل­ گیری سرمایه­ داری غیرلیبرال، روندهای سیاست­ گذاری و حکمرانی اقتصادی و ادغام آنها در مدل­ های سرمایه­ داری ملی در آلمان و ژاپن پرداخته است. مطالب اصلی کتاب طی یک مقدمه و پنج فصل ارائه گردیده است.

           مقدمه کتاب با عنوان شناسایی خاستگاه­ های سرمایه­ داری غیرلیبرال در آلمان و ژاپن توسط ولفانگ استریک تالیف گردیده است. در این مقدمه به مقایسه انواع سرمایه­ داری و جنبه­ هایی از تاریخ سرمایه­ داری غیرلیبرال در ژاپن و آلمان و همچنین چشم­ انداز آن پرداخته شده است.

           فصل اول که توسط گرهارد لهمبروخ به رشته تحریر درآمده است، روند موازی- و تاحدودی وابسته- تکامل گفتمان سرمایه­ داری حک شده و اوج­گیری تاریخی آن برای تسلط در آلمان و ژاپن را به تصویر می­ کشد. لهمبروخ تکامل گفتمان­ های سرمایه­ داری حک شده در آلمان و ژاپن را به همراه ترتیبات نهادی پشتیبان آنها در طول قرن بیستم ردیابی می­ کند و به طور خاص نشان می­ دهد که چگونه وقوع دو جنگ جهانی، الگوهای غیرلیبرال حکمرانی اقتصادی مستقر در دو کشور را تقویت و در عین حال اصلاح کرد.

           فصل دوم نوشته فیلیپ مانو بر مشارکت اساسی نخبگان بوروکرات و اصلاحات محافظه­ کارانه در برهه تعیین­ کننده صنعتی شدن و ملت­ سازی در پایان قرن نوزدهم تاکید می­ کند. مانو با نگاهی به نحوه ظهور دولت رفاه در دو کشور و ساختار نهادی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن، خاستگاه سرمایه­ داری غیرلیبرال را در صورت­ بندی تاریخی­ ای می ­داند که در آن یک بوروکراسی دولتی قدرتمند و فاقد مشروعیت دمکراتیک، فرایند توسعه صنعتی را مدیریت می­ کند.

           در فصل سوم، گریگوری جکسون به شرکت­ های سهامی‌بزرگ به عنوان یکی از نهادهای اصلی سرمایه­ داری مدرن و به ویژه نوع غیرلیبرال آن می­ پردازد.          

           در فصل چهارم، سیگورت ویتولز در پژوهش خود پیرامون خاستگاه­ های تامین مالی سرمایه­ داری حک شده آلمان و ژاپن، در نهایت بر توضیح درهم­ تنیدگی­ های سیستمی‌بین رژیم­ های مختلف محلی در یک کشور خاص در میان رژیم­ های تولیدی مبتنی بر دو عامل اصلی تولید در یک اقتصاد سرمایه­ داری( یعنی سرمایه و نیروی کار) متمرکز شده است.

           در فصل پنجم و آخر کتاب، کاتلین تلن و ایکو کومه خاستگاه­ های سیستم­ های شکل­ گیری مهارت­ های صنعتی ژاپنی و آلمانی را بررسی می­ کنند.