مردم‌شناسی در روزگار جنگ سرد؛ سیا، پنتاگون و رشد استفاده دوگانه (نظامی مدنی) از مردم‌شناسی

دیوید اچ. پرایس/ محسن بدره، روح الله گلمرادی

دیوید پرایس، نویسنده این اثر پژوهشی، استاد مردم­ شناسی در دانشگاه سنت مارتین واشنگتن است. او کار میدانی و پژوهش مردم­ شناسی و باستان ­شناسی را در ایالات متحده، فلسطین، مصر و یمن انجام داده است. نویسنده اشاره می ­کند، قبل از تالیف این کتاب، دو اثر دیگر در حوزه بررسی تعاملات میان مردم­ شناسان آمریکایی با آژانس ­های نظامی و اطلاعاتی نوشته است. اولین کتاب وی با عنوان تهدید مردم­ شناسی (2004) این موضوع را کاوش کرده که چگونه گزارش­ های وفاداری و نظارت اف.بی.آی بر مردم ­شناسان آمریکایی در طول دوره مک کارتی، نظریه و کاربرد این رشته را محدود کرد و امکان پیشرفت­ های نظری را سلب نمود و مردم­ شناسان را درباره اشکال کاربردی مردم ­شناسی فعال مرتبط با مسایل عدالت اجتماعی و برابری دلسرد کرد. دومین کتاب نامبرده با عنوان اطلاعات مردم­ شناختی(2008) بررسی می­ کند که چگونه مردم ­شناسان آمریکایی دانش خود از این رشته را برای نیازهای نظامی و اطلاعاتی جنگ جهانی دوم در اختیار گذاشتند.

نویسنده اشاره می ­کند، کتاب مردم­ شناسی در روزگار جنگ سرد، عناصر دو کتاب یاد شده را به هم پیوند می ­دهد؛ اگرچه کتاب تهدید مردم ­شناسی(2004)، داستان مردم شناسان قربانی تعقیب دولت امنیت ملی را بازگو می ­کند که در اینجا عدالت و عقلانی بودن اقتصاد سیاسی آمریکای روزگار جنگ سرد توسط مردم­ شناسان مذکور به نقد کشیده شده است، اما در کتاب مردم ­شناسی در روزگار جنگ سرد(2016) تحلیل می ­شود که چگونه کار مردم ­شناسان جنگ سرد گاهی در راستای منافع آژانس ­های پول­دار و قدرتمندی همانند سیا و پنتاگون بوده ­است. کتاب حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه در سه دهه اول جنگ سرد در آمریکا، آژانس­ های اطلاعاتی در سکوت، مردم شناسی را توسعه دادند. در بسیاری از مواجهه ­های جنگ سرد که مردم­ شناسی و آژانس های نظامی اطلاعاتی را به هم پیوند می­ دهند، مردم ­شناسان ضمن تولید پژوهش­ هایی که ذی­نفع آن­ها آژانس ­های حکومتی بودند، پرسش­ های اصیل خود و رشته ­شان را نیز پی گرفته ­اند. 

کتاب حاضر رد یک کمان تاریخی را می­ گیرد که تحولات حمایت مردم­ شناسی از فعالیت­ های نظامی و اطلاعاتی در طول جنگ جهانی دوم را به نکوهش گسترده مشارکت های مردم­ شناختی در اردوهای نظامی و اطلاعاتی در جنگ ­های آمریکا در آسیای جنوب شرقی پیوند می ­دهد. این موضوع در برگیرنده دوره تاریخی پیچیده ­ای است که انقلاب های فرهنگی، افشای فعالیت ­های غیرقانونی اف.بی.آی و سیا، جنگ­ های سری، برنامه‌های حکومتی نواستعماری و شوم و هوشیاری فزاینده درباره پیوندهای تاریخی مردم شناسی با استعمارگری از خصیصه­ های آن است.

این رشته در کمتر از سه دهه، از همراهی و حمایت تقریباً تمام عیار از اقدامات نظامی­ مآبانه، به جبهه رادیکال یا لیبرال مخالف در مقابل سیاست خارجی آمریکا و مقاومت در برابر همکاری ­های مردم ­شناختی با آژانس ­های نظامی و اطلاعاتی بدل شد. مردم ­شناسی جنگ سرد بر این متمرکز است که چگونه تغییرات ایجاد شده در اقتصاد سیاسی جنگ سرد، فرصت ­هایی غنی در اختیار مردم ­شناسی نهاد تا پروژه ­های سودمندی برای مردم ­شناسی فراهم کند و در عین حال، دولت امنیت ملی را به دانش و اطلاعات عمومی و ویژه مجهز کند. کتاب حاضر طی دو بخش با عنوان­ های صورت­ بندی‌های سیاسی اقتصادی رشته مردم ­شناسی در جنگ سرد و پیوندهای مردم ­شناسان با دولت امنیت ملی، به بررسی مردم ­شناسی در روزگار جنگ سرد و عملکرد پنتاگون و سیا و همچنین رشد استفاده دوگانه (نظامی مدنی) از مردم ­شناسی می­ پردازد.