غرب آسیا یک دهه پس از بیداری اسلامی؛ بازی بزرگان و قدرت های نوظهور
محمدحسین صفائی، محمد ناصحی
نگارندگان کتاب معتقد هستند، با توجه به اهمیت منطقه غرب آسیا، لازم است نگاه جدیدی به تحولات منطقه داشته باشیم و در این زمینه طی چهار دهه از زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران، آثار قابل توجهی در مورد کشورهای همسایه ایران با نگاه ایرانی اسلامی تعریف و تدوین نگردیده است و آثار با نگاه رئالیستی تدوین شده نیز عمدتاً به سیاست خارجی آن کشورها معطوف شده است و لذا لازم است تا اولاً اهتمام ویژه در زمینه شناخت کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا صورت پذیرد و ثانیاً صرف شناخت سیاست خارجی آنها کارآمد نبوده و نیاز است به روندهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، توجه شده و شکاف ها و بحران های داخلی، ساختارها و کارگزاری های موثر این کشورها نیز مورد شناسایی و تحلیل قرار گیرند. به عبارتی در این نگاه جدید به منطقه، دیگر قدرت های سنتی اعم از جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، مصر و ترکیه تنها کنشگران بلامنازع در منطقه به حساب نمی آیند و امروز شاهد حضور بازیگران دیگری مثل قطر، امارات متحده عربی و حتی رژیم صهیونیستی در منطقه هستیم که در صدد به حاشیه کشاندن بازیگران سنتی و تعیین معماری نظم منطقه ای هستند.
کتاب طی 7 فصل موضوعات را مورد ارزیابی و تحلیل قرار می دهد.
فصل اول کتاب با عنوان عربستان سعودی: پادشاهی متزلزل، به بررسی وضعیت کشور عربستان سعودی که در طول تاریخ مدعی قدرت منطقه ای بوده است، اختصاص دارد و در این خصوص با توجه به تحولاتی که در دربار پادشاهی عربستان به وقوع پیوسته است، جایگاه منطقه ای آن هم با معارضان جدی مواجه شده است.
فصل دوم با عنوان امارات متحده عربی؛ بازیگر نوظهور، به تحولات جدیترین رقیب آل سعود و بازیگر نوظهور منطقه طی یک دهه گذشته پرداخته و بلندپروازی های این کشور را در دو حوزه داخلی و خارجی بررسی می کند.
فصل سوم با عنوان قطر؛ بازیگر بلندپرواز منطقه، به بررسی این بازیگر نوظهور و رقیب سعودی میپردازد.
فصل چهارم با عنوان کویت؛ آرامش قبل از طوفان، بحران جانشینی در یکی از پادشاه های باثبات عربی را مورد مداقه قرار داده و با رویکردی آینده پژوهانه پیامدهای این تحول بر منطقه را بررسی می کند.
فصل پنجم با عنوان بحرین، کارگزاری مطیع، نقش این کشور در پیوست با سیاست خارجی سعودی و همچنین کنشگری جهت تسهیل عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را بررسی می کند.
فصل ششم با عنوان عمان، سوئیس منطقه در تلاطم، به تحولات داخلی و خارجی این کشور پس از مرگ سلطان قابوس پرداخته و تحلیلی از آینده سیاست خارجی این کشور را ارائه می دهد.
فصل هفتم با عنوان یمن؛ جنگ داخلی و رقابت های منطقه ای به بررسی تحولات یمن در یک دهه گذشته پرداخته است.