جنگ پنهان: اسنادی از حضور نظامی امریکا در افغانستان

گریک وایت‌لاک / ثریا عبدخدایی

کریگ وایت لاک، به عنوان خبرنگار واشنگتن پست فعالیت داشته است. او از سال 2001 میلادی به عنوان خبرنگار خارجی، گزارشگر پنتاگون و کارشناس امنیت ملی، اخبار جنگ علیه تروریسم را برای واشنگتن پست پوشش داده ­است. در سال 2019 میلادی پوشش خبری او از جنگ در افغانستان، برنده جایزه جورج پولک برای گزارش نظامی، جایزه اسکریپس هاوارد برای گزارش پژوهشی، جایزه خبرنگاران پژوهشی، جایزه ویراستاران آزادی اطلاعات و جایزه روزنامه­ نگاری رابرت اف. کندی برای گزارش بین­ المللی شد.

          نویسنده در این اثر با روایتی مستند به ناکامی سیاست­ ها و دخالت ­های ایالات متحده آمریکا در کشور افغانستان پرداخته ­است. کتاب دربردارنده یک پیش گفتار و شش بخش اصلی می­ باشد که هر بخش نیز شامل چند فصل است و در مجموع کتاب 21 فصل را شامل می ­شود. نگارنده در پیش گفتار روایتی از مصاحبه دونالد رامسفلد، وزیر دفاع آمریکا در زمان دو هفته پس از حملات 11 سپتامبر را مطرح می­ کند که در این مصاحبه خبرنگاری از رامسفلد سوال می ­کند که آیا مقامات آمریکایی در مورد عملیات نظامی‌به رسانه ­های خبری دروغ می ­گویند تا دشمن را گمراه کنند؟ رامسفلد پاسخ را با بیان نقل قولی از وینستون چرچیل، نخست وزیر بریتانیا می­ دهد مبنی بر اینکه در زمان جنگ، حقیقت به قدری با ارزش است که باید محافظی از دروغ برای آن گماشت. اما در ادامه رامسفلد می­ گوید که البته او هرگز چنین کاری را نخواهد کرد و بیان می­ دارد که یادم نمی­ آید هیچ وقت به مطبوعات دروغ گفته باشم. قصد هم نداریم چنین کاری را بکنم، چون به نظرم دلیلی برای این کار وجود ندارد.

          نگارنده هدف از تالیف این اثر را صرفاً ارائه گزارشی ملالت­ بار و خسته کننده از جنگ آمریکا در افغانستان و همچنین بیان تاریخچه­ ای نظامی‌که در آن به عملیات جنگی پرداخته شود، نمی­ داند، بلکه هدف این کتاب را تلاشی برای نمایان ساختن اشتباهات رخ داده و اینکه چگونه سه رئیس جمهور و دولت­ های آنها با شکلی متوالی توانسته­ اند حقایق را از مردم پنهان نگه دارند، می­ داند. نویسنده اظهار می ­دارد، این کتاب تقریباً بر اساس اسناد عمومی یعنی یادداشت­ هایی بر پایه مصاحبه با بیش از هزار نفر که نقش مستقیمی در جنگ آمریکا در افغانستان داشتند و نیز صدها یادداشت وزارت دفاع، تلگراف­ های وزارت امور خارجه و سایر گزارش­ های دولتی تنظیم شده است. در این راستا، واشنگتن پست پس از تسلیم چندین درخواست اسناد عمومی‌که از سال 2016 میلادی آغاز شد و دو شکایت مبتنی بر قانون آزادی اطلاعات، سرانجام توانست اسناد مصاحبه ­ها را از دفتر بازرسی ویژه برای بازسازی افغانستان بگیرد. برخی از این مصاحبه­ ها، توسط دفتر بازرسی در فاصله زمانی سال­ های 2014 لغایت 2018 میلادی انجام شده ­است که مصاحبه ­ها روی وقایعی متمرکز می ­باشد که در دولت­ های بوش و اوباما رخ داده است.

عناوین بخش­ ها و فصل­ های کتاب به شرح زیر می ­باشند:

بخش اول کتاب با عنوان طعم دروغین پیروزی (2002-2001) شامل 3 فصل با موضوعات زیر می­ باشد:

ماموریت آشفته؛

آدم بدها چه کسانی هستند؛

پروژه ملت­ سازی.

بخش دوم با عنوان حواس ­پرتی بزرگ (2005-2003) شامل 4 فصل با موضوعات زیر می ­باشد: 

افغانستان اولویت بعدی می­ شود؛

برخاستن یک ارتش از دل خاکستر؛

اسلام برای آدمک­ ها؛

بازی دو سره.

بخش سوم با عنوان طالبان باز می ­گردد (2008-2006) شامل 4 فصل با موضوعات زیر می­ باشد:

دروغ­ ها و چرخش­؛

یک راهبرد نامنسجم؛

جنگ­ سالاران؛

جنگ تریاک.

بخش چهارم با عنوان پٌر دور رفتن اوباما (2010-2009) شامل 4 فصل با موضوعات زیر می ­باشد:

دو برابر کردن؛

گودالی تاریک از پول تمام نشدنی؛

از دوست تا دشمن؛

هدررفته با فساد.

بخش پنجم با عنوان همه چیز از هم می­ پاشد (2016-2011) شامل 3 فصل با موضوعات زیر می­ باشد:

در جنگ با حقیقت؛

دشمن خودی؛

توهم بزرگ.

بخش ششم با عنوان بن­ بست (2020-2017) شامل 3 فصل با موضوعات زیر می ­باشد:

نوبت ترامپ؛

دولت مواد مخدر؛

مذاکره با طالبان.