فرهنگ و امنیت ملی: مبانی و مولفه‌های امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (مجموعه مقالات)
سعید صادقی جقه ... [و دیگران ]
طی سه دهه گذشته مطالعات راهبردی با عبور از نگرش سنتی به امنیت وارد فاز جدیدی شده است که در آن نه تنها بعد نظامی، بلکه ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی - اجتماعی و زیست محیطی امنیت مورد توجه قرار گرفته است. امروزه، فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای یک جامعه، از طریق اثرگذاری بر راهبردها، نقش مهمی در تعیین مفاهیم و مصداق ها در حوزه دفاع و امنیت ایفا می کند و در تعریف مفهوم امنیت، دشمنان، رقیبان یا متحدان و نیز اصول مقابله با دشمن نقش تعیین کننده ای دارد. همچنین مولفه های فرهنگی از طریق شکل دهی به هویت تصمیم سازان و سیاست گذاران، در تعیین مختصات سپر امنیتی دولت ها ایفای نقش می کنند و بدیهی است در صورت ضعف گنجینه های فرهنکی یا فقدان پویایی زمانی در مولفه های آن، فرهنگ ممکن است به میدان تهاجم و تهدید علیه امنیت ملی تبدیل شود. بر این اساس، در بعد فرهنگی امنیت این پرسش مطرح است که بین امنیت ملی و فرهنگ چه نسبتی وجود دارد؟ و فرهنگ چگونه در شکل گیری نگرش به امنیت ملی و تامین آن موثر است؟
کتاب فرهنگ و امنیت ملی در یازده فصل سازماندهی شده است که توسط تعدادی نویسنده به رشته تحریر درآمده است. نویسندگان در صدد هستند تا نسبت مفهوم کاملاً اجتماعی فرهنگ را با مفهوم امنیت ملی که علاوه بر ابعاد مادی دارای جنبه های ذهنی نیز است، واکاوی نمایند. مطالعات انجام شده در این اثر و موضوع فصل های کتاب عمدتاً معطوف به مسائل امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است و نویسندگان می کوشند پاسخی در خور و علمی‌به تاثیر فرهنگ بر امنیت ملی و نحوه تامین امنیت فرهنگی ارائه دهند. عناوین فصل های کتاب عبارت اند از:
- نسبت مفهومی فرهنگ و امنیت: جستاری در چیستی امنیت فرهنگی؛
- فرهنگ، گفتمان های نسلی و امنیت: چارچوبی فرهنگی برای امنیت در ایران؛
- تبیین امنیت فرهنگی در اندیشه امام خمینی(ره) بر اساس نظریه سازه انگاری؛
- تحلیل نسبت هویت های محلی با هویت ملی و امنیت فرهنگی؛
- تنوع فرهنگی و انسجام ملی در جامعه ایرانی؛
- درآمدی بر اقتصاد فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران؛
- تحولات دین داری و بعد اجتماعی امنیت ملی در ایران؛
- نهاد خانواده و جایگاه آن در امنیت فرهنگی؛
- سیاست حافظه، خاطره جمعی و امنیت ملی؛
- دیالکتیک شغل، قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی و نسبت آن با امنیت فرهنگی در ایران معاصر؛
- دیپلماسی فرهنگی و جایگاه بین المللی ایران.